Στο δέκατο έκτο κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα, το οποίο αναφέρεται στα εγκλήματα που στρέφονται κατά της σωματικής ακεραιότητας εντάσσεται και το ποινικό αδίκημα της σωματικής βλάβης. Η σωματική βλάβη συνίσταται τόσο στην πρόκληση σωματικών κακώσεων όσο και στη βλάβη της υγείας του ατόμου εν γένει.
Ως σωματική βλάβη τυποποιείται η σωματική κάκωση που αναφέρεται στην εξωτερική όψη του σώματος, ενώ ως «βλάβη της υγείας» νοείται η λειτουργία των εσωτερικών οργάνων αυτού. Η σωματική βλάβη ως αδίκημα περιλαμβάνει διαβαθμίσεις γεγονός που ωθεί στην κατηγοριοποίηση της σε διαφορετικά ήδη και κατ επέκταση στην κλιμάκωση των απειλούμενων ποινών, αναλόγως του είδους και της έκτασης της σωματικής βλάβης (βλ πχ απλή σωματική βλάβη, ελαφρά, επικίνδυνη, βαριά κλπ. Για τις λοιπές περιπτώσεις σωματικών βλαβών βλ σε επόμενα άρθρα μας). Κάθε είδος αυτής κατέχει ξεχωριστή βαρύτητα στην έννοια της «βλάβης» που προκαλεί με δέκτη και υλικό φορέα το άτομο και ορίζεται σαφώς στα άρθρα του ΠΚ 308-315.
Εν προκειμένω, ως προς την απλή σωματική βλάβη:
Στην υπ’αριθμόν 312 διάταξη του Ποινικού Κώδικα προβλέπεται η σωματική βλάβη αδύναμων ατόμων, ως νόμος χαρακτηριστικά ορίζει:
«Με την επιφύλαξη διατάξεων ειδικών ποινικών νόμων, όποιος προκαλεί σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας σε ανήλικο ή σε πρόσωπο που δεν μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό του, τιμωρείται: α) για την πράξη του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 308, με φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους, β) για την πράξη του άρθρου 309, με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών, γ) για την πράξη του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 310, με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών και αν επεδίωκε την πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης, με κάθειρξη και δ) για την πράξη του άρθρου 311, με κάθειρξη.
Με την πρόκληση σωματικής βλάβης κατά την περ. γ’ της παρ. 1 εξομοιώνεται και η μεθοδευμένη πρόκληση έντονου σωματικού πόνου ή σωματικής εξάντλησης επικίνδυνης για την υγεία, ή ψυχικού πόνου ικανού να επιφέρει σοβαρή ψυχική βλάβη, ιδίως με την παρατεταμένη απομόνωση σε βάρος των προσώπων της παρ. 1».
Το έγκλημα της σωματικής βλάβης αδύναμων ατόμων τυποποιείται από τον ποινικό νομοθέτη αυτοτελώς στη διάταξη 312 του Ποινικού Κώδικα, προκειμένου να καταδειχθεί η ιδιαίτερη απαξία της σωματικής βλάβης, όταν στρέφεται σε βάρος ανηλίκου είτε ατόμου αδύναμου να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Πρόκειται για διακεκριμένη παραλλαγή των εγκλημάτων της απλής, της επικίνδυνης, της βαριάς και της θανατηφόρας σωματικής βλάβης. Η επαύξηση ποινών που προκύπτει απορρέει ευθέως από την ιδιότητα των ατόμων ως αδυνάτων.
Εφόσον πρόκειται για ιδιαίτερο έγκλημα, δράστης μπορεί να είναι μόνο εκείνος, ο οποίος έχει διαμορφώσει κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης με το θύμα, μια εξουσιαστική σχέση (πχ επιμέλεια, προστασία, συνοίκηση, εργασία, υπηρεσία, συζυγική σχέση ή συμβίωση). Ενώ αντιθέτως ως υλικό αντικείμενο του εγκλήματος, ορίζεται άτομο που κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης 1. είναι ανήλικο, 2. δεν μπορεί να υπερασπιστεί μόνο του τον εαυτό του.
Ως ανυπεράσπιστο νοείται το πρόσωπο εν γένει, το οποίο δε δύναται να αμυνθεί καθόλου είτε δε δύναται να αμυνθεί αποτελεσματικά. Η αδυναμία υπεράσπισης του εν λόγω άρθρου δεν ταυτίζεται με την έννοια αβοήθητος του άρθρου 306 ΠΚ, διότι όποιος δύναται να σωθεί με τη φυγή δεν καθίσταται αβοήθητος, ενδέχεται τουναντίον να μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Τα αίτια που δημιουργούν την αδυναμία καθίστανται αδιάφορα για τον ποινικό νομοθέτη (π.χ. αναπηρία, εγκυμοσύνη, αδιαθεσία, γήρας, απονάρκωση, νοητική υστέρηση). Η αδυναμία επίσης δεν χρειάζεται να είναι διαρκής, αλλά αρκεί η αδυναμία να υφίσταται κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης. Ενώ τέλος αξίζει να σημειωθεί πως η αδυναμία αυτή ενισχύεται από το ρόλο που διαδραματίζει ο θύτης στη ζωή του θύματος (πχ σύζυγος), αλλά και από την αδυναμία αυτό υπεράσπισης λόγω αυτής της ίδιας σχέσης εξάρτησης, ούτως ώστε το θύμα να μην μπορεί ή να μην τολμά να αμυνθεί, φοβούμενο τις συνέπειες της άμυνας αυτής.
Η εγκληματική συμπεριφορά έγκειται στην πρόκληση σωματικής κάκωσης ή βλάβη της υγείας, ήτοι σωματικής βλάβης (απλής, επικίνδυνης, βαριάς, θανατηφόρας) Κατά συνέπεια, απαιτείται η ύπαρξη τετελεσμένης πράξη σωματικής βλάβης με έναν από τους ανωτέρω τρόπους.
Περαιτέρω, δεν απαιτείται η συνεχής ή επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά του δράστη, αλλά αρκεί και μια μεμονωμένη πράξη. Τοιουτοτρόπως, δεν απαιτείται η συνεχής σκληρή συμπεριφορά (ως αυτή απαιτούνταν πριν την τροποποίηση της διάταξης αυτής), προκαλώντας στο θύμα ιδιαίτερα δυσάρεστα συναισθήματα ούτε και η έλλειψη συμπάθειας του δράστη προς το θύμα.
Και εδώ απαιτείται να αποδειχθεί αιτιώδης σύνδεσμος (ή αιτιώδης συνάφεια) μεταξύ της εγκληματικής συμπεριφοράς του δράστη και του επελθόντος αποτελέσματος της σωματικής κάκωσης είτε της βλάβης της υγείας του ανθρώπου. Η αιτιώδης συνάφεια διαπιστώνεται με βάση τη θεωρία του ισοδυνάμου των όρων.
Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί πως η συναίνεση του παθόντος δεν αίρει το άδικο της πράξης, ήτοι δεν εφαρμόζεται αναλογικά το άρθρο 308 παρ. 2 ΠΚ, ακόμα κι αν η σωματική βλάβη που προκαλείται είναι απλή. Τούτο καθώς στην προκείμενη περίπτωση μιλάμε είτε για ανήλικο είτε για αδύναμο ένεκα της παθολογικής του κατάστασης θύμα, όπου νομικώς είναι αδύνατη η παροχή έγκυρης συναίνεσης, η οποία θα έπρεπε να χορηγηθεί από τον έχοντα την επιμέλεια, και άρα από τον δράστη.
Το δικηγορικό μας γραφείο, με τη μακροσκελή διαχείριση ποινικών υποθέσεων κακουργηματικής ή πλημμεληματικής φύσεως, με τους έμπειρους και εξειδικευμένους συνεργάτες που το πλαισιώνουν και με επικεφαλής την ποινικολόγο Αναστασία Β. Κερχανατζίδου, υπ Διδάκτωρ Ποινικού Δικαίου, αναλαμβάνει υπεύθυνα και αξιόπιστα συναφείς ποινικές υποθέσεις. Στόχος μας είναι η χάραξη μιας σωστής και άρτιας υπερασπιστικής γραμμής προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφύλαξη και πιστή τήρηση των δικαιωμάτων του διωκόμενου προσώπου και η αποφυγή άδικων ή άστοχων αποφάσεων σε βάρος του. Ταυτόχρονα, μεριμνούμε και για τη δικαίωση του παθόντος, δια της σύνταξης μηνύσεως – εγκλήσεως για τελεσθέντα σε βάρος του, παριστάμενοι για την υποστήριξη της κατηγορίας και της ενδεχόμενης μελλοντικής διεκδίκησης σχετικής αποζημίωσης. Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στα τηλέφωνα 210 5155994, 211 0131115, 6959406687 ή στο email: info@kerchanatzidou-law.gr.
Στο δέκατο έκτο κεφάλαιο του Ποινικού Κώδικα, το οποίο αναφέρεται στα εγκλήματα που στρέφονται κατά της σωματικής ακεραιότητας εντάσσεται και το ποινικό αδίκημα της σωματικής βλάβης. Η σωματική βλάβη συνίσταται τόσο στην πρόκληση σωματικών κακώσεων όσο και στη βλάβη της υγείας του ατόμου εν γένει.
Ως σωματική βλάβη τυποποιείται η σωματική κάκωση που αναφέρεται στην εξωτερική όψη του σώματος, ενώ ως «βλάβη της υγείας» νοείται η λειτουργία των εσωτερικών οργάνων αυτού. Η σωματική βλάβη ως αδίκημα περιλαμβάνει διαβαθμίσεις γεγονός που ωθεί στην κατηγοριοποίηση της σε διαφορετικά ήδη και κατ επέκταση στην κλιμάκωση των απειλούμενων ποινών, αναλόγως του είδους και της έκτασης της σωματικής βλάβης (βλ πχ απλή σωματική βλάβη, ελαφρά, επικίνδυνη, βαριά κλπ. Για τις λοιπές περιπτώσεις σωματικών βλαβών βλ σε επόμενα άρθρα μας). Κάθε είδος αυτής κατέχει ξεχωριστή βαρύτητα στην έννοια της «βλάβης» που προκαλεί με δέκτη και υλικό φορέα το άτομο και ορίζεται σαφώς στα άρθρα του ΠΚ 308-315.
Εν προκειμένω, ως προς την απλή σωματική βλάβη:
Στην υπ’αριθμόν 312 διάταξη του Ποινικού Κώδικα προβλέπεται η σωματική βλάβη αδύναμων ατόμων, ως νόμος χαρακτηριστικά ορίζει:
Το έγκλημα της σωματικής βλάβης αδύναμων ατόμων τυποποιείται από τον ποινικό νομοθέτη αυτοτελώς στη διάταξη 312 του Ποινικού Κώδικα, προκειμένου να καταδειχθεί η ιδιαίτερη απαξία της σωματικής βλάβης, όταν στρέφεται σε βάρος ανηλίκου είτε ατόμου αδύναμου να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Πρόκειται για διακεκριμένη παραλλαγή των εγκλημάτων της απλής, της επικίνδυνης, της βαριάς και της θανατηφόρας σωματικής βλάβης. Η επαύξηση ποινών που προκύπτει απορρέει ευθέως από την ιδιότητα των ατόμων ως αδυνάτων.
Εφόσον πρόκειται για ιδιαίτερο έγκλημα, δράστης μπορεί να είναι μόνο εκείνος, ο οποίος έχει διαμορφώσει κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης με το θύμα, μια εξουσιαστική σχέση (πχ επιμέλεια, προστασία, συνοίκηση, εργασία, υπηρεσία, συζυγική σχέση ή συμβίωση). Ενώ αντιθέτως ως υλικό αντικείμενο του εγκλήματος, ορίζεται άτομο που κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης 1. είναι ανήλικο, 2. δεν μπορεί να υπερασπιστεί μόνο του τον εαυτό του.
Ως ανυπεράσπιστο νοείται το πρόσωπο εν γένει, το οποίο δε δύναται να αμυνθεί καθόλου είτε δε δύναται να αμυνθεί αποτελεσματικά. Η αδυναμία υπεράσπισης του εν λόγω άρθρου δεν ταυτίζεται με την έννοια αβοήθητος του άρθρου 306 ΠΚ, διότι όποιος δύναται να σωθεί με τη φυγή δεν καθίσταται αβοήθητος, ενδέχεται τουναντίον να μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Τα αίτια που δημιουργούν την αδυναμία καθίστανται αδιάφορα για τον ποινικό νομοθέτη (π.χ. αναπηρία, εγκυμοσύνη, αδιαθεσία, γήρας, απονάρκωση, νοητική υστέρηση). Η αδυναμία επίσης δεν χρειάζεται να είναι διαρκής, αλλά αρκεί η αδυναμία να υφίσταται κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης. Ενώ τέλος αξίζει να σημειωθεί πως η αδυναμία αυτή ενισχύεται από το ρόλο που διαδραματίζει ο θύτης στη ζωή του θύματος (πχ σύζυγος), αλλά και από την αδυναμία αυτό υπεράσπισης λόγω αυτής της ίδιας σχέσης εξάρτησης, ούτως ώστε το θύμα να μην μπορεί ή να μην τολμά να αμυνθεί, φοβούμενο τις συνέπειες της άμυνας αυτής.
Η εγκληματική συμπεριφορά έγκειται στην πρόκληση σωματικής κάκωσης ή βλάβη της υγείας, ήτοι σωματικής βλάβης (απλής, επικίνδυνης, βαριάς, θανατηφόρας) Κατά συνέπεια, απαιτείται η ύπαρξη τετελεσμένης πράξη σωματικής βλάβης με έναν από τους ανωτέρω τρόπους.
Περαιτέρω, δεν απαιτείται η συνεχής ή επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά του δράστη, αλλά αρκεί και μια μεμονωμένη πράξη. Τοιουτοτρόπως, δεν απαιτείται η συνεχής σκληρή συμπεριφορά (ως αυτή απαιτούνταν πριν την τροποποίηση της διάταξης αυτής), προκαλώντας στο θύμα ιδιαίτερα δυσάρεστα συναισθήματα ούτε και η έλλειψη συμπάθειας του δράστη προς το θύμα.
Και εδώ απαιτείται να αποδειχθεί αιτιώδης σύνδεσμος (ή αιτιώδης συνάφεια) μεταξύ της εγκληματικής συμπεριφοράς του δράστη και του επελθόντος αποτελέσματος της σωματικής κάκωσης είτε της βλάβης της υγείας του ανθρώπου. Η αιτιώδης συνάφεια διαπιστώνεται με βάση τη θεωρία του ισοδυνάμου των όρων.
Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί πως η συναίνεση του παθόντος δεν αίρει το άδικο της πράξης, ήτοι δεν εφαρμόζεται αναλογικά το άρθρο 308 παρ. 2 ΠΚ, ακόμα κι αν η σωματική βλάβη που προκαλείται είναι απλή. Τούτο καθώς στην προκείμενη περίπτωση μιλάμε είτε για ανήλικο είτε για αδύναμο ένεκα της παθολογικής του κατάστασης θύμα, όπου νομικώς είναι αδύνατη η παροχή έγκυρης συναίνεσης, η οποία θα έπρεπε να χορηγηθεί από τον έχοντα την επιμέλεια, και άρα από τον δράστη.
Το δικηγορικό μας γραφείο, με τη μακροσκελή διαχείριση ποινικών υποθέσεων κακουργηματικής ή πλημμεληματικής φύσεως, με τους έμπειρους και εξειδικευμένους συνεργάτες που το πλαισιώνουν και με επικεφαλής την ποινικολόγο Αναστασία Β. Κερχανατζίδου, υπ Διδάκτωρ Ποινικού Δικαίου, αναλαμβάνει υπεύθυνα και αξιόπιστα συναφείς ποινικές υποθέσεις. Στόχος μας είναι η χάραξη μιας σωστής και άρτιας υπερασπιστικής γραμμής προκειμένου να διασφαλιστεί η διαφύλαξη και πιστή τήρηση των δικαιωμάτων του διωκόμενου προσώπου και η αποφυγή άδικων ή άστοχων αποφάσεων σε βάρος του. Ταυτόχρονα, μεριμνούμε και για τη δικαίωση του παθόντος, δια της σύνταξης μηνύσεως – εγκλήσεως για τελεσθέντα σε βάρος του, παριστάμενοι για την υποστήριξη της κατηγορίας και της ενδεχόμενης μελλοντικής διεκδίκησης σχετικής αποζημίωσης. Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στα τηλέφωνα 210 5155994, 211 0131115, 6959406687 ή στο email: info@kerchanatzidou-law.gr.